قلعه رودخان فومن

قلعه رودخان فومن یکی از مهم‌ترین دژهای تاریخی و نظامی ایران است. این بنا در شهرستان فومن و در میان انبوه درختان جنگلی جای دارد. این قلعه مستحکم و تسخیرناپذیر در طول تاریخ خود فراز و نشیب‌های زیادی را در تاریخ خود دارد. و اکنون یکی از جاهای دیدنی و مهم فومن محسوب می‌شودکه گردشگران فراوانی را به سوی خود جذب می‌کند.

قلعه رودخان کجاست؟

قلعه رودخان یکی از جاهای دیدنی فومن در استان سرسبز و خوش آب‌وهوای گیلان است. این قلعه تماشایی در ۲۰ کیلومتری جنوب غربی فومن در نزدیکی روستای رودخان، بر فراز ارتفاعات جنگلی منطقه حیدرآلات و در میان جنگلی انبوه جای دارد. ارتفاع قلعه رودخان از سطح دریا بین ۶۵۵ تا ۷۱۵ متر است.

مسیر دسترسی به قلعه رودخان

اگر تصمیم گرفتید از سمت فومن رهسپار قلعه رودخان شوید مسیر قلعه رودخان این‌گونه است که با عبور از روستاهای ملسکام و سیدآباد و پس از طی مسافت تقریبی ۲۱ کیلومتر از فومن، به پارکینگ قلعه رودخان می‌رسید. بعد از آن ۱/۵ تا دو کیلومتر باقی مانده تا صعود به قلعه را باید پله‌نوردی کنید.

• فاصله قلعه رودخان از تهران: پنج ساعت و ۳۰ دقیقه
• فاصله قلعه رودخان از رشت: یک ساعت و ۱۵ دقیقه
• فاصله قلعه رودخان از ماسال: یک ساعت و ۱۵ دقیقه
• فاصله قلعه رودخان تا ماسوله: یک ساعت و ۱۵ دقیقه
• فاصله فومن تا قلعه رودخان: ۳۵ دقیقه

معرفی قلعه رودخان

اسم قلعه که می‌آید بی‌اختیار آدمی به یاد مکانی ترسناک و اسرارآمیز می‌افتاد. پیرامون قلعه‌ها نیز گاهی داستان‌های عجیب و غریبی وجود دارد.این داستان‌ها بی‌ارتباط با ساختار این مکان‌ها و کاربردشان نمی باشد. چون قلعه‌ها دژهای محکم و استواری هستند که برای دفاع در برابر حمله دشمنان ساخته می‌شدند و طراحب آن‌ها به گونه‌ای بود که تسخیرناپذیر باشند. معمولا هم بر فراز کوه‌ها و ارتفاعات بنا شده‌اند. قلعه رودخان فومن نیز یکی از همین قلعه‌ها است که به خاطر داشتن همین ويژگی‌ها، مردم باور به وجود جن و ارواح در قلعه رودخان دارند. اما شاید اگر به سراغ این مکان‌های به‌ظاهر مخوف بروید و از نزدیک با سرگذشت و داستان زندگی‌ آن‌ها آشنا شوید، نظرتان عوض شود.

در ادامه از این قلعه اعجاب‌انگیز رودخان بیشتر خواهیم گفت با ما همراه باشید.

دلیل نام‌گذاری قلعه رودخان

در نزدیکی قلعه رودخان و در سمت راست آن رودخانه‌ای به نام رخون جریان دارد. به همین دلیل به این قلعه رودخان می گویند. مردمان محلی این منطقه به آن قله رخون و به‌طور رسمی قلعه رودخون می‌گویند. البته ناگفته نماند در گذشته قلعه رودخان با نام دژ رودگان یا روگان شناخته می‌شده؛ یعنی «دژی در کنار رود» و به مروز زمان به رودخان تغییر پیدا کرده است.

همچنین از آن جایی که این قله روی پهنه بین دو قله با ارتفاعات مختلف بنا شده، تعداد زیادی پله در داخل قلعه برای دسترسی به قسمت‌های مختلف آن ساخته شده است که باعث شده این مکان به‌عنوان قلعه هزار پله نیز شناخته می‌شود. حسامی، سکسار، سگسار و سگسال نیز از دیگر اسامی این قلعه اعجاب‌انگیز است.

تاریخچه قلعه رودخان

قلعه رودخان با وجود عظمتی که دارد تا سال ۱۸۳۰ میلادی ناشناخته بود تا اینکه در این سال، آلكساندر بوریکو خوچكو Aleksander Borejko Chodźko؛ محقق ایران‌شناس لهستانی، زمانی در نوشته‌های خود به آن اشاره کرد. وی درباره قلعه رودخان چنین نوشته است:

دژی است بر بالای كوهی در قسمت عليای رودخانه‌ای به همين نام، بام آن سنگی است و طرفين ورودی دارای دو برج دفاعی مستحكم است و بر كتيبه سردر ورودی آن حک شده است كه اين قلعه برای نخستين بار در سال ۹۱۸ تا ۹۲۱ هجری قمری برای سلطان حسام الدين امير دباج بن امير علاءالدين اسحق تجديد بنا شده است.

کتیبه‌ای که خوچکو به آن اشاره می‌کند بر بالای دروازه ورودی نصب بوده است و تنها سند تاریخی قلعه رودخان محسوب می‌شود. این کتیبه را در موزه گنجینه رشت می‌توانید ببینید.

همچنین، در مورد قدمت قلعه رودخان نظرات متعددی وحود دارد و هنوز به‌طور قطع مشخص نیست که متعلق به چه دورانی است. برخی معتقدند که بنای اولیه مربوط به عصر ساسانیان یا اوایل دوره اسلامی است. در زمان سلجوقیان این مکان مرمت و بازسازی شده و حتی یکی از پایگاه‌های اسماعیلیان بوده است. این قلعه مرکز فرمانروایی بسیاری از فرمانروایان گیلان و رشت نیز بوده و تا دوره زندیه از آن استفاده شده است. چنانچه هدایت خان، حاکم فومن نیز در سال ۱۱۷۵ هجری قمری در زمان قیامش علیه کریم خان، به تعمیر این قلعه پرداخت.

قلعه رودخان چند پله دارد؟

قلعه رودخان دارای حدود ۱۶۰۰ پله جدید است. پله‌های اصلی در امتداد دیوارها و برج‌ها از زیر خاک کلوش گردیده است. که تعداد آن‌ها به ۹۳۵ پله می‌رسد؛ برای همین این مکان به قلعه هزار پله معروف است.

معماری قلعه رودخان

قلعه رودخان با ۶/۲ هکتار مساحت، حدود ۵۰۰ متر طول دارد که در برخی نقاط عرضی متفاوت دارد. بلندی برج و باروهای آن نیز به ۱۵۰۰ متر می‌رسد. مصالح این قلعه آجر و سنگ است. به‌طور کلی از دو قسمت ارگ و قورخانه تشکیل شده است. ارگ محل شاه‌نشین قلعه رودخان و حرم‌سرا و قورخانه محل فعالیت‌های نظامی و زندگی سربازان بوده است. ارگ در قسمت غربی در دو طبقه و از آجر ساخته شده. قراول‌خانه‌ها در قسمت شرقی در دو طبقه با نورگیرها و روزنه‌های متعدد بر اطراف قلعه مسلط هستند.

چون قلعه روی دو قله بنا شده به سه بخش شرقی، میانی و غربی تقسیم شده است:

• بخش شرقی:

این قسمت که با دروازه‌ای از سایر قسمت‌ها جدا می‌شود روی یک تپه‌ ۶۷۰ متری قرار دارد و بیشتر بناهای آن جنبه‌ نظامی دارد و شامل دروازه‌‌ ورودی، زندان، در اضطراری و تعدادی واحد مسکونی و دو برج بزرگ است.

• بخش میانی:

قسمت میانی در پایین‌ترین سطح قلعه قرارگرفته دروازه‌ی اصلی را در بردارد.

• بخش غربی:

نهایتا قسمت غربی که روی شیب تند کوه بنا شده است شامل بخش‌هایی نظیر دروازه‌‌ی ورودی، آب‌انبار، آبریزگاه، سردخانه، شاه‌نشین و تعدادی واحدهای مسکونی است.

ویژگی های معماری

در ورودی قلعه رودخان در ضلع شمالی است و دو طرف آن دو برج عظیم قرار دارد و کتیبه‌ای که اکنون در موزه‌ رشت نگهداری می‌شود، بالای آن بوده است. برج‌های دیده‌بانی دورتادور قلعه وجود دارند. ین برج ها در پایین توپر و در بالا تو خالی هستند. اتاق‌های هشت ضلعی آن‌ها در بالا با طاق‌های گنبدی قرار دارند. وزنه‌هایی شیب‌دار داخل دیوارها و برج‌ها، برای مواد مذاب و تیراندازی می باشند. برخی از این برج‌ها دارای دو طبقه هستند که سقف تعدادی از آن‌ها چوبی است و درون آن‌ها اجاق و دودکش وجود دارد که در سرمای زمستان به اسکان بهتر سربازان کمک می‌کرده است.

مهم‌ترین بنای قسمت غربی این قلعه شاه‌نشین است که در بالاترین بخش قلعه ساخته شده است و از لحاظ ساختار با دیگر قسمت‌ها متفاوت است. دارای دو بخش تحتانی، فوقانی و تراس است که این تراس مکان مناسبی برای تماشای قلعه است. به‌علاوه چشمه‌ آبی که قبلا منبع اصلی تأمین آب قلعه بوده (که می‌گویند از ییلاق زردخونی آورده‌اند) در گذشته در حیاط آن دیده می‌شده است که پس از زلزله‌ سال ۱۳۶۹ گیلان خشک شد و بعدها مجددا توسط میراث‌فرهنگی این استان احیا شد.

در انتهای شمال شرقی قلعه یک ساختمان دو طبقه‌ بسیار زیبا وجود دارد. در ضلع جنوبی آن کوهی قرار دارد که غاری در آن دیده می‌شود. به گفته‌ مردم محلی قبلا محل استقرار نگهبانان بوده است تا در صورت بروز حمله به قلعه علامت دهند. با اینکه بخش‌های زیادی از این قلعه‌ زیبا که در سال ۱۳۵۴ به ثبت آثار ملی و تاریخی رسیده است، از بین رفته. اما کماکان یک مکان زیبا و دیدنی برای گردشگران است.

بازار قلعه رودخان

در ابتدای مسیر صعود به قلعه رودخان و کمی جلوتر از پارکینگ، بازار هم وجود دارد. در نگاه اول یاد خانه‌های کره‌ای و چینی بیافتید. برای کسانی که به غذاها و خوراکی‌های محلی‌ علاقه مندند، جای خوبی است. بازارچه قلعه رودخان که به اسکموفروش‌ها معروف است. در این بازار با پوشیدن لباس‌های رنگی و زیبای گیلکی لحظات شاد و شیرینتان را برای همیشه در قاب عکس‌های ماندگار ثبت کنید.

بهترین زمان سفر به قلعه رودخان

• قلعه رودخان در بهار: در این فصل سرسبزی و طراوات جنگل، آوای رودخانه، هوای مطبوع و دلپذیر؛ موسیقی زیبایی از طبیعت را در این مکان می‌نوازد و آدمی را به سوی خود فرا می‌خواند. بهار بهترین زمان برای سفر به قلعه رودخان شگفت‌انگیز است.
• قلعه رودخان در تابستان: این قلعه در تابستان پذیرای گردشگران زیادی است که برای رهایی از گرمای تابستان به دل جنگل فومن می‌زنند. هرچند که گرمای هوا به همراه رطوبت جنگل در این فصل ممکن است کمی آزاردهنده باشد.
• قلعه رودخان در پاییز: رودخان در پاییز جلوه و زیبایی مسحوره کننده‌ای دارد. رنگارنگی طبیعت و جنگل، منظره‌ای زیبا را به این قلعه بخشیده است.
• قلعه رودخان در زمستان: در فصل زمستان این قلعه دلنوازی خاص خود را دارد. پوشیده بودن این مکان در دانه‌های سپید و مروارید مانند برف آن را بسیار تماشایی کرده و گویی لباسی سپید یکدستی بر تن کرده و به خواب زمستانی فرو رفته است.

اما لازم است توجه کنید در فصل‌های سرد سال با توجه به منطقه‌ای که قلعه رودخان در آن قرار دارد و بارش برف و باران زیاد، رفتن به این قلعه به نسبت دیگر فصل‌های سال دشوارتر است و ممکن است هر کسی از عهده آن بر نیاید. پس زمان سفرتان را به این قلعه جادویی که از زیباترین نقاط گیلان است، به ترتیب فصل‌های بهار، پاییز و تابستان انتخاب کنید.

اقامت در قلعه رودخان

کمپینگ روشی برای شب مانی در قلعه رودخان است که هیجان زیادی را به وجود خواهد آورد. این کار زیاد خوشایند نیست چون از امکانات رفاهی دور خواهید بود. بومگردی گیلمار تنها در فاصله 45 دقیقه ای از قلعه رودخان قرار دارد. با اقامت در این مرکز بومگردی، نه تنها از امکانات بالایی بهره مند شوید بلکه می توانید از تفریحات مجموعه بومگردی گیلمار شامل ماهیگیری ، قایق سواری ، پرنده نگری ، رستوران و اقامتگاههای بومگردی سنتی نهایت استفاده را داشته باشید.

نکاتی که در سفر به قلعه رودخان لازم است بدانید

قلعه رودخان در دل جنگل قرار دارد. برای رسیدن به آن باید پله‌های زیادی را بالا بروید. از این رو:

• حتما در بازدید از قلعه رودخان کفش مناسب به پا داشته باشید تا هنگام بالا رفتن خسته نشوید. چون مجموع مدت زمان رفت و برگشت نزدیک به سه ساعت طول می‌کشد.
• وسایل غیرضروری با خود به‌همراه نداشته باشید. تنها چیزهایی که در حین بالا رفتن احتیاج دارید وسایل شخصی مثل دوربین عکاسی و البته آب آشامیدنی است. داشتن یک چوب‌دستی یا عصای کوهنوردی نیز برای بالا رفتن از پله‌ها کمک خوبی است. اگر در فصل بارندگی به این مکان می‌روید، پانچو بارانی به‌همراه داشته باشید تا در زیر باران خیس نشوید.
• پیمودن پله‌های قلعه رودخان برای افراد مسن، کودکان و کسانی که فاقد آمادگی جسمانی و دارای بیماری‌های قلبی و عروقی هستند، ممکن است سخت باشد. پس در سفر به این مکان در انتخاب همراهان و همسفران خود این نکته را در نظر بگیرید.
• اگر قصد دارید در هزینه‌های سفر صرفه‌جویی کنید، بهتر است خورکی و وعده‌ غذایی مناسب را به‌همراه داشته باشید. چون ممکن است در رستوران‌های پایین قلعه با قیمت‌های که انتظار نداشته باشید مواجه شوید.

جهت رزرو و اطلاعات کامل از قوانین ، با ما در ارتباط باشید.

برای اطلاع از تخفیفات جذاب و اخبار بومگردی گیلمار ، صفحه اینستاگرام را دنبال کنید.